Nga kōrero a Reweti Kohere Mā
Whakaakoranga a nga Manu Maori
Whakaakoranga a nga Manu Maori
He whakaakoranga ta nga manu o Aotearoa, o Te Waipounamu ki te
tangata, arā, i runga i to rātou iti haere tonu i nga tau katoa, i runga i te
māngere, i te kore e hihiko, e mahi. Ko te tino tohutohu a nga manu, ki o rātou
rangatira anō, arā, ki te iwi Maori o ēnei moutere. Ko te tino huarahi ki te pā
o māngere ko te ngākau tatū. Kua kitea nuitia ko nga iwi māngere e whiwhi ana
rātou ki te utu o te māngere, arā, he mate. He ture no te ao; ko nga mea kaha ka
piki, ko nga mea kahakore ka heke, ka whakawātea i te kāinga mo te hunga kakama.
Ka whitu tekau nga tau ināianei o te patunga mai o te āhua hou ki Niu Tireni, ā,
mehemea ana i aru nga manu o Niu Tīreni i nga tikanga o te ao hou kua ora rātou,
tēnā koa i to rātou māngere, i ta rātou pōrori, kāhore i oreore, heio ana aru
tonu i a rātou tikanga tawhito. Kua ngaro noa atu te moa, ko te ngaro te weka,
te kiwi, te huia; kia ora mai te takahe, te tieke, te mātuhi, te kotihe me ērā
atu manu a tāua a te Maori. I te tini o nga tau i kore ai te moa, te kiwi, e
pakipaki nga parirau, e rere, ka ngaro haere nga parirau, ko nga tumu anake e
kitea ana. I te taenga mai o te hoa riri kihai i kaha ki te riri, ki te oma
rānei, heoi ana ka mate wheke noa iho. He ngārara rangatira te tuatara otirā i
runga o tōna māngere, i te pūhoi, he kai na te ngeru, na te poaka. Kua ngaro te
tuatara ināianei i te tuawhenua, heoi ana i ora ai nga mea e ora ana kei runga
hoki o nga motu. Kua kikī tonu o tātou moutere i nga manu a te Pākehā, i te
parou, me tōna tini noa iho, he manu ririki noa iho otirā i ta rātou takawhiti,
i ta rātou hihiko, i ta rātou toa, kua riro i a rātou te whenua, pērā anō me a
rātou rangatira me te Pākehā kua riro nei i a rātou te whenua. Ahakoa pēhea te
patu, te whakahāwea, te pēhi, te hanga ture, te tāke, i te Hainamana, e kore e
noho atu, e kore e hoki, notemea he iwi kaha, he iwi manawanui, he iwi mahi; mo
rātou te whakatauki a te Maori, arā,
'He toa mahi kai, he toa mau tonu,'
Kaore he wāhi i te whenua mo te māngere, e rite ana rātou ki
nga pī
page 64
koroua e whakataumaha ana i te pōkai katoa. Ko nga iwi Maori e kakama ana, e ahuwhenua ana, kei te piki, ko nga iwi māngere kaore nei i te tangotango nga ringaringa, i te heke te kakawa, kei te heke. Ko te tino tangata o ēnei rā, o te ao hou, ko te tangata e pahuhu ana i nga ringa o tana hāte, e mahi ana i te tīkākātanga o te rā, e maringi ana te kakawa i tōna mata; ko te tino rangatira tēnei, ko te kaiwhakaora i te iwi Maori, ehara i te mea ko te tangata tango reti nunui, mau kākahu ātaahua, rawe rānei ki te haka. Whakahōnoretia te tangata mahi ahuwhenua, whakahāweatia te tangata māngere.
He ngaro i te moa.
Tipiwhenua
Te Pīpīwharauroa nama 121, Aperire 1908. Whārangi 8.
He whakamārama: Ko te ingoa ake a Reweti mo tēnei kōrero āna ko 'Whakaakoranga a nga Manu'.—Nga Etita