Taite, te 13 o Hurae, 1882.
Te Pire Whakamana Komiti
Maori.

H. Tomoana.—E motini ana au kia korerotia tuaruatia tenei Pire, e hara i te mea he hiahia noaiho naku kia tuku Pire au ki te Whare, engari i tukua mai e au i runga i te tono o te iwi nui. I te tunga tuatahi mai o nga Mema Maori ki te Whare, i tono mai ano nga Maori kia tukua mai e au he Pire penei. He maha noatu nga iwi e hiahia ana ki tetahi tikanga penei, no reira i tukua mai ai e au. I mahia ano e au he Pire penei i tera tau, a no muri mai ka tukua e au kia kite nga iwi Maori, he maha noatu hoki nga reta a nga Maori kua tae mai ki nga Mema Maori, tono kia tautoko ratou i taua Pire kia pahitia. E hara i te mea he takahi i nga tikanga e mana ana inaianei, engari he mea kia mana nga Komiti Maori ki te mahi i nga raruraru e tipu ake ana i roto i o ratou takiwa. He komiti ano a nga Maori inaianei hei whakawa i nga tangata e kai ana i te waipiro, engari ko etahi o ana Maori kaore i te rongo ki te utu e whakataua ana e nga komiti. Ka mutu ka tukua ano ki te Kooti Pakeha, kei reira ka kite taua tangata he taimaha ke te whiu mona i ta te komiti i whaka tau ai. E kore e roa taku korero inaiane mo runga i te Pire nei, natemea i tera tau, i taku tukunga mai i te Pire, i at[gap — reason: damage] whakamaramatia e au nga tikanga; enga[gap — reason: damage] ri ka tono atu au ki nga Mema kia hapa[gap — reason: damage] inga tau Pire. Kei te whakawa ano ng[gap — reason: damage] Komiti Maori i nga raruraru e tipu ak ana i roto i o ratou takiwa, ahakoa h[gap — reason: damage] hara ki te tangata he mea ranei e pa an[gap — reason: damage] ki te whaitaketanga ki te whenua; enga[gap — reason: damage] kaore he mana hei whakatuturu i ta rato[gap — reason: damage] whakataunga. Koia te take i tukua ai au tenei Pire, i tono ai au kia tautokori e nga Mema, kia pahi ai hoki.

H. K. Taiaroa.—He mea pai ki[gap — reason: damage] tukua tenei Pire kia paahi. I whakaro[gap — reason: damage] ngo atu au ki nga korero a te Minita m[gap — reason: damage] te Taha Maori, i ki ia ko te mea tika m[gap — reason: damage] te Kawanatanga ke e tuku mai tenei t[gap — reason: damage] Pire. Kei te mohio ano aua ki tak[gap — reason: damage] tononga ki te Whare i te tau 1872 ran[gap — reason: damage] i tono au kia paahitia tetahi Ture he[gap — reason: damage] whakamana i nga whakataunga a ng[gap — reason: damage] komiti i waenganui i nga Maori, engar[gap — reason: damage] kaore ano tetahi mea kia mahia ahakoa ki ano a te Makarini kua mate ra i pai i[gap — reason: damage] ki taua tikanga. I runga i te kupu a t[gap — reason: damage] Minita mo te taha Maori i mea nei ma t[gap — reason: damage] Kawanatanga ke e tuku mai tenei Pire [gap — reason: damage] rite ana ano tena ki te arai atu i tene[gap — reason: damage] Pire.

Te Paraihe.—E mohio ana au kore e pokanoa te Mema nei (a Taiaroa ki te whakakotiti ke i aku korero, heoi h[gap — reason: damage] mea atu tenei naku kaore au i ki me rir[gap — reason: damage] tenei Pire ma te Kawanatanga e tuku ma[gap — reason: damage] ki te Whare, mehemea hoki i pena h[gap — reason: damage] whakaae tonu tena i tenei Pire. I pene[gap — reason: damage] ke aku kupu me kaua e whakaae te Pir[gap — reason: damage] penei te nui o nga tikanga o roto, ma t[gap — reason: damage] Kawanatanga rano e tuku mai katahi k[gap — reason: damage] tika.

H. K. Taiaroa.—Tera pea i poheh[gap — reason: damage] au he ahakoa ka tono au ki tenei Whar[gap — reason: damage] kia paahitia te korero tuarua mo tene[gap — reason: damage] Pire. He maha nga Ateha i whkaturia [gap — reason: damage] te Kawanatanga mo nga takiwa, he nu[gap — reason: damage] nga mahi whakawa a aua Ateha erangi k[gap — reason: damage] te he ka whakawakia tetahi whakawa waenganui i tetahi Maori kaore e whaka[gap — reason: damage] manaia ana nga whakataunga a aua Ateha[gap — reason: damage] Naku tonu nei i whakatau etahi mea nu[gap — reason: damage] nui i tera motu i te Waipounamu engar[gap — reason: damage] i ki nga Kai-whakawa Pakeha e kore [gap — reason: damage] tika aua whakataunga notemea kaore h[gap — reason: damage] page 39[gap — reason: damage]i-whakawa Pakeha i uru ki roto ki te [gap — reason: damage]akawa. He mea tika tenei Pire hei [gap — reason: damage]akawa i nga whakataunga a nga Ateha. [gap — reason: damage]ahi wahi hoki o tenei Pire e mea ana [gap — reason: damage] tahuri nga komiti ki te whakaoti i nga [gap — reason: damage] tohe whenua. E mohio ana au he [gap — reason: damage]ha nga whakataunga a nga komiti i oti [gap — reason: damage]etahi mea nunui. Tera au e korero [gap — reason: damage] ki te Whare, i tetahi tunga o te [gap — reason: damage]oti Whenua Maori i te Waipounamu, [gap — reason: damage] Kapene Haimona te Kai-whakawa, [gap — reason: damage]ari e hara i a ia i whakatau nga tono i [gap — reason: damage] ake ki tona aroaro. I tukua atu ano [gap — reason: damage] nga tangata Maori e whakaoti, na [gap — reason: damage]ou tonu i whakaoti i waenganui ia [gap — reason: damage]ou, katahi ka kawea atu a ratou wha[gap — reason: damage]aunga ma te Kai-whakawa e whaka[gap — reason: damage]a. Kei te rereke rawa atu nga Kooti [gap — reason: damage]ori, mehemea na tetahi Tiati Pakeha [gap — reason: damage] tetahi Kai-whakawa Pakeha ranei i [gap — reason: damage]akawa tetahi keehi e riro tonu ana [gap — reason: damage]a e whakatau, na i roto i te Kooti [gap — reason: damage]enua Maori i muri i te whakataunga [gap — reason: damage] Tiati e tukua atu ana ma nga Maori [gap — reason: damage] e whiriwhiri mai nga tangata mo roto [gap — reason: damage] whenua. Haere ai nga Maori ki [gap — reason: damage]o o te Kooti, (kotahi anake ranei [gap — reason: damage]angata e haere ki waho) whakarite ai [gap — reason: damage]ga rarangi ingoa o nga tangata hei [gap — reason: damage]tu ki roto ki nga karaati; na kaore [gap — reason: damage]a i te mohio te Kai-whakawa o te [gap — reason: damage]oti Whenua Maori ko nga ingoa era o [gap — reason: damage] tangata tika hei urunga ki roto ki te [gap — reason: damage]nua e hara ranei koia nei te take i [gap — reason: damage] ai te raruraru. Heoi taku kupu [gap — reason: damage]kamutunga tenei he mea pai kia paa[gap — reason: damage]a tenei Pire.

H. M. Tawhai.—Ka tu atu au ki te [gap — reason: damage]toko i tenei Pire notemea e whakaaetia [gap — reason: damage] e toku iwi katoa, a heoi he whakaae [gap — reason: damage]i taku ki ta toku iwi. Kua rongo au [gap — reason: damage]a kupu a te Minita mo te taha Maori [gap — reason: damage]ia e ki nei ma te Kawanatanga rawa e [gap — reason: damage]kaae tenei Pire, i te mea hoki he nu[gap — reason: damage] rawa nga tikanga o roto. Na ko [gap — reason: damage]u kupu whakahoki tenei mo tena "Ae [gap — reason: damage]ka ana, no reira ka tono au ki a ia i [gap — reason: damage]anei kia whakaae ia ki tenei Pire." [gap — reason: damage]take i tono ai au kia whakaaetia e te [gap — reason: damage]nita mo te taha Maori, nana hoki i [gap — reason: damage]akakore te nuinga o nga Ateha Maori [gap — reason: damage]nei motu i tona tuunga mai hei Mini[gap — reason: damage] na e kitea ana he mea tika kia tu [gap — reason: damage]ahi ahua whakawa Maori. E whakaaro [gap — reason: damage]i nga iwi Maori he mea pai kia whaka[gap — reason: damage]naia tetahi Ture penei me tenei hei whakatu komiti ki roto ki o ratou takiwa, a ma aua komiti e whakahaere nga ritenga o roto ake i nga iwi Maori, e whakatau hoki i nga raruraru e tipu ana i waenganui i a ratou. Ahakoa e whakahe ana te Minita mo te taha Maori ki te Pire i runga i tona ahua e takoto mai nei, ka ki ano ahau nana pu taua Pire, i te mea hoki na ana mahi i tono ai te iwi Maori kia hangaia tenei Pire, koia nei ahau ka tono ki te Minita mo te taha Maori me tona Kawanatanga katoa kia kaha ratou ki te tautoko i tenei Pire. E whakaaro ana te Minita mo te taha Maori he whakatau ta tenei Pire i tetahi mana ke atu ki runga ki nga Maori, e rereke atu ai ratou i te nuinga o nga pononga a te Kuini; e ki ana ahau "kaore." Ko te Paremete kei raro i te mana o te Kuini, whaihoki ko tenei Pire kei raro ano i te mana o te Kuini. Mo te kupu a te Minita mo te taha Maori e mea nei ma te Kawanatanga rawa e matua whakaae tenei Pire katahi ka tika, tenei taku whakahoki, kua kite ahau i nga Pire kei te Ota Pepa e tae ana ki te rua te kau, a! He aha hoki i whakaae ai te Kawanatanga kia pera te tokomaha o nga Pire e tukua mai e nga Mema? Tera pea na nga pakeha era Pire i whakaae ai te Minita mo te taha Maori kia tukua mai e ratou, a notemea hoki he Maori ahau me oku hoa Mema na reira ka ki te Minita me kaua koutou e tuku mai i tenei Pire. He maha hoki aua Pire e korero nei ahau he nunui rawa nga tikanga o roto, ara, ko te Pire Whiu Tinana nei tetahi, me etahi atu ano, kua whakaaetia katoa e te Whare. Ha! he aha hoki kia kore ai nga Mema Maori e tuku mai i ta ratou Pire; heoi ko tenei ka tono atu ahau ki nga Mema katoa, ki te Minita mo te taha Maori, ki te Kawanatanga hoki kia whakaaetia te korerotanga tuarua o tenei Pire.