Other formats

    TEI XML file   ePub eBook file  

Connect

    mail icontwitter iconBlogspot iconrss icon

Nga Korero Paremete: 1902-1903

Nga Riihi A Te Poari Kura O Nga Motu

Nga Riihi A Te Poari Kura O Nga Motu.

Te Kere. —I motini penei atu, ara: Ki te mahara o tenei Kaunihera, he mea tika kia tukuna mai e te Kawanatanga he. Pire hei whakarite oranga mo te Poari Kura o Nga Motu mo runga mo te mate taumaha i whakataua ki runga ki a ratou i te mahinga o tetahi Ture i whakamanaia e te Paremete i tera tau, e huaina ana taua Ture ko "Te Ture Hoko, Tuku, Whakamana hoki mo nga Rahui me era atu Whenua, Whakamana hoki i nga Kawanatanga Takiwa."

Whakamaramatia atu ana e ia te huarahi i pa atu ai te mate ki taua Poari i te mea i murua e taua Ture nga whakapainga kua oti te mahi e nga kai-tango riihi o nga whenua a taua Poari, a tukuna atu ana aua whakapainga mo nga tangata e riihi ana i aua whenua inaianei.

H. K. Taiaroa. —Ki taku mohio ko te take i puta mai ai tenei raruraru, ko te kore ata whakaaro iho ki aua tu Pire ina tukuna mai ki te Paremete. E tautoko ana au i te motini e korerotia nei, ara kia tukuna atu he oranga ki taua Poari Kura Ehara i te mea ko taua mate i whakaekengia atu ra e te rarangi o te Pire o tera tau te tino he, te tino mahi kino kua mahia e te Paremete i runga i tenei tu ahua mahi. I te tau 1887 i paahitia e te Paremete tetahi Ture e huaina ana ko Te Ture Rahui Maori o te Tai Hauauru o te Waipounamu me Whakatu. I raro i nga tikanga o taua Ture i murua nga paanga o nga Maori ki nga whakapainga o runga o aua rahui, i tae ki te maha nga mano pauna o aua whakapainga, a murua atu ana i nga Maori whaitake, tukuna atu ana nga whakapainga o runga o aua whenua ki nga tangata e riihi ana i aua whenua, ahakoa kaore rawa he kupu whakarite pera o roto o aua riihi katoa. A i runga i te mahinga o taua tikanga kaore hoki i whakaaturia mai he take e tika ai kia murua atu nga whakapainga e tika ana kia mau i nga Maori, i te mea hoki no ratou tuturu ake aua whakapainga. E koa ana ahau i au e rongo atu nei ki te Minita e ki mai na ka mahia mai e te Kawanatanga he Pire hei whakatika, i te mahi he i mahia i roto o te Pire o tera tau, i pa ai he mate ki te Poari Kura o Nga Motu, a ka koa ahau me ka tukuna tahitia mai hoki tetahi Pire hei whakatika ano i tera tino mate nui i pa ki nga Maori i raro i nga tikanga o Te Ture Rahui Maori o Te Tai Hauauru o te Waipounamu me Whakatu, 1887." page 9Ko taua mate i penei ano te mahinga me tenei, i tukuna mai taua Ture i te ra whakamutunga o te Paremete. Ko te mea tika inaianei me kotahi whakatikanga i aua mate e rua.